به گزارش نافع به نقل از تسنیم، مسلما مستندسازی جشنواره تئاتر کودک و نوجوان از ابتدای تولد این جشنواره اهمیت بسزایی دارد بر این اساس امسال فرصتی دست داد تا نگاهی هر چند مختصر به جشنواره تئاتر کودک و نوجوان با عنوان امید از آغاز تا کنون که بیست و یکمین دوره خود را پشت سر می گذارد، بیندازیم.

" تئاتر امید در ایستگاه نخست"

نخستین جرقه‌های برگزاری جشنواره‌های سراسری در سال 1368 و پس از پایان جنگ تحمیلی با ابتکار برگزاری جشنواره‌های سراسری فیلم دفاع مقدس در همدان زده شد و برگزاری این جشنواره بود که دو سال بعد و از سال 1370 نام همدان را به عنوان جشنواره تئاتر کودک و نوجوان «امید» تا 9 دوره برگزاری همراهی کرد.

نخستین جشنواره سراسری تئاتر کودک و نوجوان با عنوان «امید» از 29 شهریور تا 4 مهرماه 1370 در شهر همدان برگزار شد. در دوره نخست پس از بازبینی، شش نمایشنامه به جشنواره راه یافتند.

این آثار رگه‌هایی از تئاتر کودک و نوجوان را در خود داشتند، رگه‌هایی که با خود «امید» را به ارمغان می‌آورد و شوق را برای تلاش بهتر و بیشتر بر می‌انگیخت. چرا که جشنواره تئاتر «امید» در واقع نسیمی بود که بر تئاتر کودک و نوجوان این سرزمین وزیدن گرفته بود.

از میان شش اثر جشنواره نخست، هیئت داوران دیپلم افتخار را به اجرای نمایش «بزبز قندی» از اهواز به کارگردانی علی آریانژاد و «خروس زری» ‌به کارگردانی احمد رضاییان از مشهد اهدا کرد. برگزاری دوره نخست راه را برای دوره‌های بعد و فرداهای بهتر باز کرد.

" تئاتر امید در ایستگاه دوم"

دومین دوره برگزاری جشنواره تئاتر کودک و نوجوان از 11 تا 17 مهرماه 1371 در همدان کلید خورد و هیئت داوران این دوره نمایشنامه «خاله تنها، خاله با ما» نوشته محمدرضا یوسفی و به کارگردانی محمدجواد کبودراهنگی را به عنوان نمایش برگزیده انتخاب و نمایش «مرد دوم» را برای شرکت در یازدهمین جشنواره سراسری تئاتر فجر معرفی کرد. باز هم چشم‌های مشتاقان و علاقمندان تئاتر کودک و نوجوان منتظر جشنواره‌ سوم ماند تا نمایش‌های خود را به تماشا بنشیند.

" تئاتر امید در ایستگاه سوم"

سومین دوره برگزاری جشنواره تئاتر کودک و نوجوان از 10 تا 17 مهرماه 1372 در همدان برگزار شد اما با این تفاوت که تجربه جشنواره سوم موفق‌تر از دو جشنواره گذشته بود. در نهایت 8 نمایش از استان‌های همدان، ‌خوزستان، خراسان و گنبدکاووس به مرحله نهایی جشنواره راه یافتند.

«خروس پرحنایی» نوشته مرتضی داریوندنژاد به کارگردانی محمدباقر حنطوش‌زاده عنوان اثر برگزیده را از آن خود کرد. در این میان هیئت داوران کودک نیز نمایشنامه «راز جنگل سبز» نوشته ولی‌اله صادقی به کارگردانی حسین روستایی را نیز شایسته دریافت اثر برگزیده دانستند.

محمدحسن صوفی مدیرکل وقت اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان و دبیر دوره‌های‌ نخست جشنواره تئاتر کودک و نوجوان «امید» با حمایت و ابتکار خود در پی‌ریزی این جشنواره نقشی عمده داشت.

" تئاتر امید در ایستگاه چهارم"

چهارمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان «امید» طبق معمول هر سال در همدان برگزار شدو این افتخار بسیار بزرگی برای شهر تاریخی و فرهنگی همدان بود و در این میان آمدن گروه های نمایشی به ارتقای فرهنگ و تئاتر کودکان و نوجوانان استان کمک کرده است.

در چهارمین جشنواره  تعداد 183 متن نمایشی به دفتر جشنواره رسید که حکایت از اهمیت و رشد تئاتر کودک و نوجوان بین همگان داشت. در بخش مسابقه جشنواره چهارم، هفت نمایش از شهرهای تهران، همدان، شیراز، مشهد، دزفول و نقده شرکت داشتند و هیئت داوران چهارمین جشنواره، آن را مطلوب تر از جشنواره های گذشته ارزیابی کرد و از میان 7 اثر بخش مسابقه، نمایش «ثانیه‌ها» نوشته رضا نجفی به کارگردانی محمد نجفی را به عنوان نمایش برگزیده انتخاب و به جشنواره فجر معرفی کرد.

به این ترتیب کتاب جشنواره به امید سال پنجم بسته شد و برپایی نخستین دو روزه ادبیات کودکان و نوجوانان در حاشیه جشنواره از ویژگی های خاص آن بود.

" تئاتر امید در ایستگاه پنجم"

با اعلام برگزاری پنجمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان «امید» در همدان از طریق دبیرخانه دائمی جشنواره، 131 متن نمایشی به دبیرخانه رسید و در مرحله نخست بازخوانی، 27 متن انتخاب و در مرحل بازبینی تعداد 9 نمایش برای شرکت در بخش مسابقه و 6 نمایش برای اجرا در بخش‌های میهمان و جنبی برگزیده شدند.

این 89 نمایش مجموعا به مدت 7 روز در همدان از 8 تا 14 آبان‌ماه 1374 در سالن‌های همدان از جمله تالار فجر و سینما قدس و شهرستان‌های ملایر، نهاوند، تویسرکان، کبودراهنگ، اسدآباد و بهار به روی صحنه رفتند.

هیئت داوران جایزه ویژه خود را به همراه دیپلم افتخار جشنواره را به نمایش «ن مثل نظم» از تهران اهدا کردند. هیأت داوران خردسال پنجمین جشنواره تئاتر «امید» نیز نمایش «پرنده آوازه‌خوان» از استان گیلان را به عنوان بهترین کار انتخاب و معرفی کردند.

" تئاتر امید در ایستگاه ششم"

جشنواره تئاتر کودک و نوجوان «امید» از 7 تا 13 آبان‌ماه 1375در حالی برگزار شد که از تعداد 95 متن نمایشی ارسال شده به دبیرخانه، در مرحله نخست بازخوانی 22 نمایش برگزیده شدند و در مرحله بازبینی به 8 نمایش در بخش مسابقه و 4 نمایش در بخش ویژه اجازه حضور را به دست آوردند که این نمایش ها به مدت 7 روز در شهر همدان به اجرا گذاشته شند.

هیئت داوران ششمین جشنواره تئاتر «امید» متشکل از نصراله عبادی، داود کیانیان و محمد چرمشیر بود که جایزه اول شامل دیپلم افتخار ویژه جشنواره برای نمایش «رویای رنگین» به مهرداد نصرتی از همدان، جایزه اول شامل دیپلم افتخار و جایزه جشنواره برای طراحی صحنه نمایش «اژدها و فلفل دانا» به محمدرضا دوست محمدی از قم، دیپلم افتخار و جایزه جشنواره به نویسنده متن نمایشی «الف، ب، پ تنبل» به عباس دوست‌قرین از همدان تعلق گرفت.

همچنین هیئت داوران به دلیل ارج نهادن به تلاش‌های مستمر و بی‌دریغ تلاشگر شریف تئاتر کودکان و نوجوانان، جایزه ویژه خود را به «منصور خلج» اهدا کردند.

" تئاتر امید در ایستگاه هفتم"

پس از اعلام فراخوان، 138 متن نمایشنامه به دفتر کمیته بازخوانی مرکز هنرهای نمایشی ارسال شد و این کمیته تعداد 39 نمایشنامه را پذیرفت. نمایش های پذیرفته شده مورد بازبینی قرار رگفتند و در نهایت 12 نمایشنامه از استان های خراسان، تهران، قم، فارس، اصفهان، همدان، ایلام، خوزستان و چهارمحال بختیاری به بخش مسابقه جشنواره راه یافتند و یک نمایش در بخش جنبی در همدان اجرا شد.

هیئت داوران نمایش «روز قشنگ سارا» از شهرستان همدان را به عنوان کار برگزیده جشنواره معرفی کرد و نمایش‌های «چارقد سبز خاله گلنار» از شهرستان قم و «روز قشنگ سارا» از شهرستان همدان را به عنوان متن نمایش برگزیده انتخاب کردند.

" تئاتر امید در ایستگاه هشتم"

هشتمین دوره جشنواره تئاتر کودک و نوجوان «امید» از 8 تا 13 آذرماه 1377 توسط اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان و همکاری مرکز هنرهای نمایشی به صورت بین المللی در تالارفجر همدان برگزار شد.

به دنبال فراخوان جشنواره 150 متن نمایشی به دبیرخانه جشنواره ارسال شد و پس از بررسی از سوی شورای نظارت بر هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی 45 متن نمایشی انتخاب شد. پس از بازبینی این آثار 14 متن به عنوان نمایش برتر برای شرکت در جشنواره از 10 گروه نمایشی از استان‌های تهران، خراسان، همدان، کرمانشاه، آذربایجان غربی و اصفهان حضور یافتند.

هیئت داوران هشتمین دوره جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان «امید» که متشکل از مرضیه محبوب، بهروز غریب‌پور و داریوش مؤدبیان بوند در نهایت تندیس بهترین کارگردانی به اسماعیل بایگی کارگردان نمایش‌های «نگین» از خراسان و تندیس بهترین نمایشنامه به عباس دوست‌قرین از همدان برای نمایشنامه «درسی برای مینا»و همچنین شهرام صمدی‌نیا از همدان و معصومه پاشایی از کرمانشاه تندیس بهترین بازیگر مرد و زن این جشنواره را دریافت کردند.

در بخش جنبی جشنواره نیز همایشی با عنوان «نقش هنر تئاتر در شکل‌گیری شخصیت اجتماعی کودک و نوجوان» با حضور داریوش مودبیان، اردشیر صالح‌پور، بهروز غریب‌پور و منصور خلج برگزار شد.

" تئاتر امید در ایستگاه نهم" 

نهمین جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان از 28 آبان‌ تا 3 آذرماه 1378 برگزار شد و مهمترین وجه تمایز این دوره از جشنواره با دوره های گذشته به رسمیت شناخته شدن این رویداد فرهنگی بین المللی از سوی مسئولان بود و همچنین در این دوره از جشنواره به دانش آموزان دوره ابتدایی و راهنمایی بها داده شد. به گونه ای که آموزش و پروری سالن کانون مهدیه را به صورت رایگان در اختیار دانش آموزان برای دیدن نمایش های تئاتر گذاشت تا زمینه استفاده حداکثری از این موقعیت برای همه کودکان و نوجوانان فراهم شود.

در این دوره از جشنواره از 152 متن نمایشی ه به دبیرخانه ارسال شده بود، متن 12 گروه نمایشی از شهرهای تهران، همدان، آمل، گنبدکاووس، کرمانشاه، اهر، برازجان، فردوس و فولادشهر انتخاب شدند که هیئت داوران کودک و نوجوان نهمین دوره جشنواره بین المللی امید، تندیس این دوره به نمایش «پرواز کاغذی» به کارگردانی بهرام دوست‌قرین و نویسندگی عباس دوست‌قرین از همدان به عنوان بهترین نمایش اهدا شد.

" تئاتر امید در ایستگاه دهم تا شانزدهم"

در حالی که جشنواره امید به نوجوانی رسیده بود براساس سیاست هایی جشنواره تئاتر کودک و نوجوان از همدان به زاهدان و سپس به کرمان رفت و بعد از آن یک سال دبیرخانه جشنواره تعطیل شد و با استقبال اصفهان دوره های یازدهم تا شانزدهم در این شهر برگزار شد. با پیگیری های متعدد مسئولان اجرایی و اهالی تئاتر در سال 89 به همدان برگشت که موجب شادی و نشاط اهالی هنر شد.

" تئاتر امید در ایستگاه هفدهم"

برگزاری جشنواره یکی از مطالبات فرهنگی مردم همدان بود که با پیگیری های انجام شده از سال 89 همزمان با هفدهمین دوره، همدان میزبانی تئاتر امید را به مدت پنج سال متوالی برعهده گرفت و جشنواره تئاتر کودک از اصفهان به همدان اسباب کشی کرد.
هفدهمین جشنواره‌ بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان 7 تا 11 مهرماه 90 در همدان به دبیری مصطفی رحماندوست آغازی دوباره یافت و این دوره جشنواره در سالن تازه تأسیس پیام با حضور پرشور خردسالان همراه والدین و هنرمندان شرت کننده آغاز شد و در این دوره از جشنواره 11 کتاب نمایشی با حمایت دفتر تئاتر کودک و نوجوان اداره کل هنرهای نمایشی منتشر و رونمایی شد.

" تئاتر امید در ایستگاه هجدهم"

جشنواره هجدهمین نیز در مهر اه 91 با اجرای مجید قناد و مجری نمایش «قصه های مادربزرگ» توسط محسن پورقاسمی و هنرمندان همدان در سالن پیام آغاز شد. گروه نمایشی که با اسکیت و حرکات بسیار زیبا و لباسی خوش طرح و رنگ تحسین همه میهمانان و حاضران را برانگیختند و قصه «حسن کچل» را با لهجه شیرین همدانی روایت کردند. در مراسم افتتاحیه هجدهمین جشنواره کودک و نوجوان همدان استفاده از موسیقی محلی استان های مختلف فضایی با شور و نشاط به مراسم داد.

از ویژگی های هجدهمین امید مراسم افتتاحیه آن بود که نمره ای مثبت برای کارگردان هنری مراسم یعنی محمدجواد کبودراهنگی به حساب آمد. در این جشنواره 24 هزار بلیت توزیع شد و اجراها در سالن پلاتوی اصلی مجتمع بوعلی سینا و سالن های تالار فجر، کانون مهدیه و شهید آوینی برگزار شد.

رضا بابک، دکتر قطب الدین صادقی، دکتر اردشیر صالح پور و استفان گوینچی از کشور ایتالیا و «یوتاماریا» از کشور آلمان جزء هیئت داوران بخش مسابقه بین المللی جشنواره هجدهم معرفی شدند.

" تئاتر امید در ایستگاه نوزدهم"

نوزدهمین جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان با حرکت کارناوال های شادی در شهر همدان آغاز شد. کارناوال های شادی از 8 تا 16 مهر 1391 در شهر همدان حرکت کردند. این کارناوال ها متشکل از عروسک های رنگی بودند که با اجرای برنامه و سرودهای شاد کودکانه نوید برگزاری جشنواره نوزدهم را می دادند.

این دوره از جشنواره با اجرای همزمان برنامه های متنوع از جمله حرکت کارناوال شادی لبخند، اجرای تئاتر خیابانی «مبارک و عروس باران» در پارک کودک و کارناوال «شادی عمو حمید» و اجرای تئاتر خیابانی «بیگانگان در شهر» در پارک دیزج کار خود را آغاز کرد.

این آیین ساعت 16 آغاز شد و با اجرای کارناوال شادی لبخند و تئاتر خیابانی «ماشین اسباب بازی» مقابل مجتمع فرهنگی- سینمایی شهید آوینی و کارناوال شادی لبخند و تئاتر خیابانی «اسطوره بچه های ایرانی» مقابل سالن تالار فجر ادامه یافت.

در این دوره سالن های تالار فجر، مجتمع آوینی، مجمع بوعلی سینا، سان پلاتوی بوعلی و مهدیه و اجرای نمایش دارند و در سالن سینما کانون نیز کارگاه های آموزشی برگزار می‌شود. در ادامه این مراسم برنامه نمایش «اسطوره بچه های ایرانی» کاری از نرگس خاک کار اجرا شد. نقطه اوج نمایش «اسطوره بچه های ایرانی» زمانی بود که رستم به پیروزی می رسد.

اجرای موسیقی و برنامه طنز گروه لبخند با عنوان «سبزعلی خواننده می شود» از دیگر برنامه های این مراسم بود و اجرای برنامه عمو حمید و عموها از برنامه هایی بود که شور و حال خاصی به مراسم بخشید.

نوزدهمین جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان در مجتمع شهید آوینی محل دبیرخانه دائمی جشنواره به مدت 5 روز آغاز شد. در شهرستان های استان 8 عنوان نمایش به اجرا در آمد و در کل 157 برنامه با 50 هزار مخاطب برگزار شد. کشورهای شرکت کننده در این دوره از جشنواره ایتالیا، آلمان، اسانیا، سوئیس، هلند و آفریقای جنوبی بودند.

در این دوره نیز یک تریلی با امکانات کامل به شهرستان ها اعزام شد و برنامه ها در روستاهای بزرگ و مراکز بخش ها برگزار شد و از طرفی مراسم افتتاحیه این دوره از جشنواره در 5 نقطه از شهر از جمله پارک کودک، پارک دیزج، پارک خضر، مقابل مجتمع شهید آوینی و تالار فجر برگزار شد که بخش وسیعی از کودکان و نوجوانان را در بر گرفت.

از نکات قابل توجه در این دوره از جشنواره، تفکیک بخش کودکان و نوجوانان بودند و گروه های نمایشی نیز به صورت تخصصی در این دو بخش تئاتر خود را اجرا کردند.

" تئاتر امید در ایستگاه بیستم"

بیستمین جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان همدان 24 تا 30 مهر 92 با اجرای 10 نمایش خیابانی و کارناوال شادی، در بیش از 10 نقطه شهر و با توزیع چند هزار جلد کتاب در بین کودکان و نوجوانان محله های مختلف همدان به طور رسمی آغاز به کار کرد. این بار برخلاف سال های گذشته برگزاری آیین گشایش جشنواره به میان مردم آمد، تا کودکان و نوجوانان سراسر شهر همدان رایحه خوش بیستمین دوره جشنواره تئاتر کودک و نوجوان را از نزدیک استنشاق کنند.

در مراسم گشایش این دوره از جشنواره پس از اجرای موسیقی زنده، نمایش های «مکعب های رنگی» به کارگردانی بهروز ناصر شریعتی، در شهرک شهید بهشتی «میمیک» به کارگردانی حمیدرضا کاظمی، در شهرک مدنی «سفر کوتاه به یادماندنی» به کارگردانی مهدی حبیبی، در پارک کودک «نقالدی» به کارگردانی رضا فقیهی، در دیزج «بیگانگان در شهر» به کارگردانی فواد ابراهیمیان، در پارک شاهد «کوچولوی بدقول» به کارگردانی سعید باغبانی نیز، در شهرک الوند «اروج وارد جشنواره می شود» به کارگردانی فاطمه جلیلی معزو در شهرک فرهنگیان در برابر دیدگان اهالی محله های مختلف شهر از کوچک تا بزرگ به اجرا در آمدند.

نقطه اوج آیین گشایش بیستمین جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان برگزاری برنامه های شاد و متنوع در فضای باز کنار پارک مردم و مجتمع آوینی بود.

از رویدادهای قابل توجه در این دوره از جشنواره تفکیک تئاتر خردسال بود و به موجب آن نمایش های بخش خردسال وارد مهد کودک ها شد و گروه های نمایشی این بخش اجرای خود را در بین خردسالان بردند.

" تئاتر امید در ایستگاه بیست و یکم"

بیست و یکمین جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان همدان نیز با شعار "هویت امروز و فردا" از 15 تا 21 مهرماه آغاز به کار کرده است و 39 گروه نمایشی از سراسر کشور و چهار گروه خارجی از سه کشور ایتالیا، لهستان و اسپانیا حضور یافتند.

بخش کودک با هشت گروه نمایشی، بخش نوجوان با هفت گروه، بخش بین المللی با چهار گروه از سه کشور لهستان، ایتالیا و اسپانیا، بخش خردسال با چهار گروه، بخش دانش آموزی با پنج گروه، بخش خیابانی با هفت گروه و بخش ویژه همدان با چهار گروه در این جشنواره شرکت کرده اند. همچنین بخش های پوستر، مسابقات خیابانی، عکس، نمایشنامه نویسی، پژوهش و مقاله و کارگاه ها و نشست های آموزشی نیز در این جشنواره مورد توجه قرار گرفته است.

در این دوره هشت سالن در همدان درگیر برگزاری جشنواره تئاتر کودک و نوجوان هستند که سانس صبح در اختیار مدارس است تا دانش آموزان از تئاترهای جشنواره استفاده کنند و برگزاری جنگ شادی، ایستگاه نقاشی، برپایی نمایشگاه کتاب و برنامه های فرهنگی از جمله برنامه های جنبی جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان است.

به گزارش تسنیم، این امید 21 ساله در مقطع اوج و شکوفایی خود قرار گرفته است و رگه هایی از امید را برای هنرمندان تئاتر روشن کرد تا شاید روزی جایگاه این هنر دیرین اثربخش بر همگان معلوم شود.

گزارش از الهام خلیلی خو