به گزارش نافع، منصور ستوده، مجموع كسري آب مخازن زيرزميني استان را در سال آبي گذشته 332 ميليون مترمكعب اعلام كرد و با بيان اينكه 92 درصد از ذخاير آبي استان صرف بخش كشاورزي ميشود، افزود: سالانه چيزي حدود 2/2 ميليارد مترمكعب آب از ذخاير زيرزميني استان در بخش كشاورزي مصرف ميشود كه اگر صرفاً 10 درصد در اين زمينه صرفهجويي شود، چيزي حدود 220 ميليون مترمكعب آب ذخيره خواهد شد كه اين رقم برابر با مصرف سه سال آب شرب استان از ذخاير آبهاي زيرزميني است؛ بنابراين صرفهجويي در بخش كشاورزي ضروري است.
*مهمترين برنامههاي متوليان حوزه آب براي عبور از تنش آبي
بر اساس استانداردهاي جهاني اگر در يك منطقه سرانه آب تجديد شونده بيشتر از 1700 مترمكعب باشد، وضعيت آن منطقه نرمال، برابر با اين رقم در مرز تنش آبي و كمتر از آن در مرحله تنش آبي خواهد بود. همچنين اگر سرانه آب تجديد شونده در يك منطقه زير 1000 مترمكعب باشد، آن منطقه را بحراني و زير 500 مترمكعب بحراني مطلق ميخوانند.
با توجه به آنكه سرانه آب تجديد شونده استان همدان در حال حاضر چيزي حدود 1610 مترمكعب است، همانطور كه گفته شد، اين استان وارد مرحله تنش آبي شده كه براي خروج از آن نياز به مديريت صحيح و برنامهريزي دقيق است.
منصور ستوده، مهمترين اقدامات و طرحهاي اين شركت در سال آبي گذشته را در راستاي حفاظت از منابع آبي زيرزميني استان شرح داد كه از آن دست علاوه بر صادر نشدن مجوز براي حفر چاههاي كشاورزي جديد در دشتهاي استان، ميتوان به طرح تعادلبخشي آبهاي زيرزميني در مجموعهاي شامل 15 پروژه كه مهمترين آن تشكيل 16 گروه گشت و نظارت در دشتهاي استان براي جلوگيري از حفر چاههاي غيرقانوني و اضافه برداشت از چاههاي داراي مجوز، اشاره كرد.
همچنين شركت آب منطقهاي استان در سال آبي گذشته، با عملياتي كردن طرح تعيين تكليف چاههاي بدون پروانه كه مصوب مجلس شوراي اسلامي است، براي چاههاي حفر شده در قبل از سال 1385 مجوز بهرهبرداري صادر نمود و با شناسايي 1000 حلقه چاه حفر شده بعد از سال 1385 به اخذ مجوز قضايي براي مسدود كردنشان اقدام نمود كه تاكنون 180 حلقه از چاههاي بدون پروانه را مسدود و انسداد مابقي را به نيمه دوم مهرماه بعد از برداشت كشت كشاورزان موكول كرده است. از ديگر اقدامات مهم شركت آب منطقهاي استان همدان در سال آبي گذشته، نصب 880 كنتور هوشمند است كه مانع از اضافه برداشت كشاورزان از چاههاي داراي پروانه بهرهبرداري ميشود.
گفتني است، با مسدود شدن 180 حلقه چاه در سال آبي گذشته، حدود 5/12 ميليون مترمكعب در برداشت از ذخاير زيرزميني استان صرفهجويي شده است.
*آخرين ذخيره سد اكباتان در آغاز سال آبي جديد
بر اساس اعلام شركت آب منطقهاي استان همدان، منابع تأمين آب شرب استان شامل 252 حلقه چاه، دو چشمه، سه رشته قنات و دو سد اكباتان و آبشينه است و صرفاً سه درصد از كل آب استان صرف بخش شرب ميشود. همچنين به گفنه منصور ستوده، 50 درصد از آب شرب شهر همدان از سد اكباتان و 50 درصد مابقي از ذخاير زيرزميني تأمين ميشود.
اگرچه در طول سال آبي گذشته حدود 25 ميليون مترمكعب آب وارد سد اكباتان شده است، اما معاون حفاظت و بهرهبرداري شركت آب منطقهاي استان همدان، ذخيره آب اين سد را در حال حاضر حدود 5/8 ميليون مترمكعب اعلام كرد و افزود: با توجه به آنكه حدود 1000 ليتر آب در ثانيه براي شرب همشهريان از اين سد برداشت ميشود، اين ذخيره آبي كفاف آب شرب شهر همدان را تا آغاز بارندگيها در سال جديد آبي را ميدهد.
وي همچنين ميانگين ماهيانه برداشت از سد اكباتان را در شش ماهه نخست سال بين 2 تا 5/2 ميليون مترمكعب و در شش ماهه دوم را بين 5/1 تا 8/1 ميليون مترمكعب اعلام كرد و افزود: با توجه به آنكه سازمان هواشناسي براي سال آبي جاري بارشهاي نرمال و كمي زير نرمال را پيشبيني كرده است، قصد داريم با مديريت ذخاير آبي استان از برداشت آب از سد اكباتان در سال آبي جاري بكاهيم و بيشتر از آب چاهها استفاده كنيم.
وي در ادامه از صدور سه مجوز حفر چاه و صدور چهار مجوز بهرهبرداري براي تأمين آب شرب در سال آبي گذشته خبر داد و گفت: يكي از منابع مهم آبي استان در آينده خط آبرساني تالوار است كه سالانه 63 ميليون مترمكعب را وارد استان ميكند.
*با كاهش سطح آب سد از كيفيت آب شرب كاسته نشده است
با توجه به آنكه تبخير و كاهش ورودي آب رودخانهها به سدها سبب افزايش املاح موجود در آب سد ميشود در چند وقت اخير شايعاتي در مورد پايين آمدن كيفيت آب شرب پايتخت و چند كلانشهر ديگر به گوش ميرسيد كه نگراني هموطنان در اين شهرها و ساير كلانشهرهاي كشور را در پي داشت. اگرچه افزايش املاح با كاهش سطح آب ذخاير آبي اتفاقي طبيعي و يك اصل علمي است، اما به گفته منصور ستوده، اين موضوع ارتباطي با آب شرب همشهريان همداني ندارد؛ زيرا آزمايشگاههاي مجهز شركت آب و فاضلاب، آب ورودي به شبكه آبرساني را با دقت آزمايش و بررسي ميكنند و با كيفيتترين آب را در اختيار شهروندان قرار ميدهند.
به هر حال آنچه مسلم است بيشتر ذخاير آبي استان (92 درصد) صرف بخش كشاورزي ميشود كه بر اساس آمار، بازدهي آن كمتر از 30 درصد است. اين افزايش برداشت از اواخر دهه 50 با ورود فنآوري حفر چاههاي عميق و نيمه عميق به كشور اتفاق افتاد و از آن سالها تاكنون ميزان مصرف بخش كشاورزي از منابع آبهاي زيرزميني پنج برابر شده است؛ به همين دليل كارشناسان حوزه آب براي كاهش مصرف آب در اين بخش راهكارهايي پيشنهاد كردهاند كه از آن دست ميتوان به تغيير شبكه آبياري از سنتي به روشهاي نوين، افزايش بازدهي آب با استفاده از خطوط لوله، تغيير الگوي كشت از محصولات آببر به سمت محصولات كمآببر و تأسيس صنايع تكميلي وابسته به كشاورزي در استان اشاره كرد كه بيشك تدبير مديران و متوليان استاني را طلب ميكند تا با صرفهجويي در ذخاير آبي زيرزميني و بالا آمدن سطح منابع و ذخاير از مرحله تنش آبي خارج شويم.
دیدگاه شما