دفتر رهبر معظم انقلاب اسلامی اعلام کرد که ایشان پس از مشاهده عزاداری هیئت باغ گندم یزد، فرمودند: برنامه شما را دیدم؛ خیلی خوب بود، هم از لحاظ سینه‌زنی، هم از لحاظ مداحی، هم از لحاظ دعاهایی که کردید، ان‌شاء‌الله موفق باشید.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای طی سال‌های گذشته، همواره از دو منظر ایجابی و سلبی به عزاداری‌های حسینی در نقاط مختلف نگریسته و در صورت لزوم، آشکارا یا نهانی، نقاط قوت را تشویق و نقاط ضعف را نقد کرده‌اند که نمونه‌های سلبی آن در ماجرای فتوای ایشان در خصوص تحریم قمه‌زنی و توصیه به پرهیز از برهنه‌نشدن در عزاداری‌ها، قابل ردیابی است.

اقدام امروز رهبر معظم انقلاب اسلامی در تفقد و عنایت به عزاداری یکی از هیئات بزرگ و قدیمی دارالمؤمنین یزد، از جمله اقدامات ایجابی ایشان در تشویق عزاداری‌های صحیح و سنتی ایران اسلامی بود.

در این گزارش کوتاه، به معرفی هیئت باغ گندم یزد و علل پایداری یک سده‌ای این هیئت پرداخته شده است.

سنگ بنای هیئت باغ‌گندم چه زمانی نهاده شد؟

هیئت فداییان ابوالفضل(ع) محله "باغ گندم" یزد یکی از هیئت‌های پرجمعیت و صاحب‌سبک یزد است؛ زمان تأسیس این هیئت، بطور دقیق مشخص نیست ولی بنیان‌گذاری آن را به سال 1280 تخمین زده‌اند. قدمت محله باغ گندم برای اهل یزد بارز است ولی تاریخ دقیق تشکیل هیئت نامعلوم است.

آهنگ نوحه‌های این هیئت، روان است ولی یکنواخت نیست. در عین سادگی، بسیار زیباست و شاید بتوان از اصطلاح "سهل ممتنع" برای آن استفاده کرد.
 

 

شعار نوحه‌ها، بسیار با آهنگ، همخوانی دارد و گویی از یک جنس است که می‌توان ویژگی‌های آن را در این موارد خلاصه کرد: روان‌بودن، شیوایی، پرداختن به حقایق و دقایق، دوری از تکلف، عاری از مظلوم‌نمایی، سرشار از لطافت، پر محتوا از حیث مضامین و گویای مفاهیم ارزشمند قیام حسینی هم از نظر فلسفه قیام و هم از نظر شور حماسی.

غیر از مبانی ارزشی و اعتقادی مثل عشق و اخلاص که لازمه تشکیل یک هیئت است و معیاری برای سنجش آن وجود ندارد، چهار عنصر اصلی دیگر، باعث کارکرد مؤثر در شاخه تبلیغی هیئت برای بیان شعائر و پیام‌های عاشورایی می‌شود که هیئت‌های صاحب‌سبک یزد مثل فهادان، باغ گندم، چهارمنار، بعثت، شیخداد، پنبه‌کاران و برخی از هیئات دیگر از این عنصر کمابیش بهره گرفته‌اند.

ویژگی‌های هیئت باغ‌گندم یزد چیست؟

1- نظم و ترتیب شگفت‌انگیز عزاداران در اجرای سینه‌زنی و نوحه‌خوانی دسته‌جمعی

2- انتخاب آهنگ مناسب برای ساختن نوحه‌ها (زیرا به اعتقاد مداحان این هیئت، هر نوع آهنگی لیاقت پوشیدن لباس شعر نوحه را ندارد.)

3- اشعار مناسب که شاعر آنها از استادان برجسته ادبیات فارسی و مسلط به زبان کهن و جدید است.

4- اجرای صحیح و زیبا (مداحان هیئت باغ گندم همواره معتقد بوده‌اند که نوحه‌خوان‌هایی که آهنگ نوحه را خودشان می‌سازند در ارائه و اجراء موفق‌ترند.)

5 - جمعیت قابل توجه عزاداران

شاعر اشعار نوحه‌های هیئت باغ گندم کیست؟

دکتر سيد محمود الهام‌بخش، مدرس دانشگاه و شاعر، متولد شهر يزد در بیستم بهمن 1333 دیده به جهان گشود. وی، فرزند سيد علي‌اكبر و متولد «ابرندآباد» يزد است و در اشعار خود از تخلص «الهام» استفاده می‌کند. الهام‌بخش پس از تحصيلات مقدماتي در يزد، ‌در سال 1358 مدرك كارشناسي زبان و ادبيات انگليسي را از دانشگاه تهران گرفت. آن گاه به مدت سه سال در تهران به تدريس زبان انگليسي پرداخت.
 

 

دکتر الهام‌بخش در سال 1368، دورۀ كارشناسي ارشد زبان و ادبيات فارسي را با پايان‌نامه‌ای با عنوان زيبايي‌شناسي امثال فارسي در دانشگاه تهران گذراند. وي در 1376 ش درجۀ دكتري زبان و ادبيات فارسي را با رسالۀ تحقيق در واژگان قرآني كشف‌الاسرار ميبدي از دانشگاه تهران دريافت كرد. از استادان او مي توان به دکتر سيد جعفر شهيدي، دکتر محمدرضا شفيعي كدكني و دکتر جليل تجليل اشاره کرد. از دکتر الهام‌بخش سروده‌هايي در قالب‌هاي مختلف شعري به چاپ رسيده است.

مداح هیئت باغ گندم کیست؟

حاج "سعید میرزایی‌نسب" نوحه‌خوان فعلی هیئت باغ گندم است و برای مداحی‌های خود معمولا از اشعار دکتر سید محمود الهام‌بخش (متخلص به الهام) استفاده می‌کند.
 

حاج سعید میرزایی‌نسب
 

او متولد 1350 و بیش از بیست سال است که نوحه‌خوان این هیئت است. حاج سعید میرزایی از دوم راهنمایی، نوحه‌هایی برای شهدا می‌خواند و از دوره دبیرستان با بهره‌گیری از اساتیدی چون آقایان اصحاب و آسیاچی با هیئت باغ گندم همراه شد. مهم‌ترین وسواس و دقت او در عزاداری، انتخاب شعر برای نوحه است. سبک نوحه‌ها و پیام‌رسانی در خصوص عاشورا از مهم‌ترین اولویت‌های اوست.
 

"دانلود"