وضعیت آب و هوای همدان

خبرگزاری علم و فناوری

**

تاریخ : چهارشنبه 27 اسفند 1393 ساعت 10:56   |   کد مطلب: 13575
"کوسه" پیام‌آور شادی و خوش‌شگون بود/ میراث کهن ایرانی فرصتی ارزشمند برای جذب گردشگران خارجی
"کوسه گلین" یکی از زیباترین و فرح‌بخش‌ترین آیین‌های سنتی همدان است که وقتی زمستان، نفس‌های آخر را می‌کشید و ننه سرما بار سفر می‌بست؛ برگزار شده و پیام‌‌آور فرارسیدن نوروز بود.

به گزارش نافع، این مراسم سنتی ایران که "کوسه بر نشستن" یا "کوسه‌گردی" نیز نام دارد؛ ریشه در دوران ساسانی یا پیش از این خاندان داشته، اما امروزه و با بروز و ظهور پدیده‌ها و وسایل تفریحی و سرگرمی دیگر، خبری از آن نیست و تنها در برخی روستاها اجرا می‌شود.

این آیین نمونه آیین‌هایی بود که مردم ایران از گذشته با اعتقادات ویژه‌ و با هدف دفع شر و بلا و بیماری و اهدا فدیه و قربانی برگزار کرده و امروز از آن‌ به عنوان میراث معنوی و شفاهی فرهنگ ایرانی نام برده می‌شود.

تنوع و جذابیت برخی از این نمایش‌های آیینی و سنتی تا اندازه‌ای است که از آن می‌توان به برای مطرح شدن در سطح جهانی و جذب گردشگران خارجی استفاده کرد.

 

کوسه پیام‌آور شادی و زندگی

این آیین پس از چله کوچک زمستان از طرف دو نفر از اهالی روستا با ساز و دهل اجرا می‌شد؛ این افراد به در خانه‌های مردم رفته و نوید آمدن بهار را می‌دادند و مردم هم برای خیرات پایان سال، اقلامی به این دو نفر می‌دادند و برای آمدن بهار و تمام شدن سختی‌های زمستان شادی می‌کردند.

نقش اصلی این مراسم را (کوسه) که شخصیتی پیام آور نوروز، شادی، بهار و زندگی دوباره است به عهده داشت و مردم قدم او را برای خود پرشگون می‌دانستند.

این مراسم در طول زمان تغییراتی کرده و امروزه در برخی از مناطق ایران با نام های گوناگون مانند "کوسه"، "کوسا"، "کوسا چوپانان"، "کوسه‌گلین" و "کوسه گلدی" اجرا می شود.

اجرا کنندگان این مراسم "کوسه"، "زن کوسه" و همراهان هستند و تعداد همراهان در هر منطقه متفاوت است به طوری که در بعضی از نقاط دو کوسه و یا دو زن کوسه مشاهده می‌شود.

در این نمایش از گریم یا صورتک استفاده می‌شود و اجرای مراسم کوسه‌گردی توأم با ساز و آواز است.

 

کوسه برای مردم همدان خوش‌شگون بود

در همدان قدیم نیز هر ساله هنگامی که کوه الوند پس از گذراندن روزهای سرد و طاقت فرسای پاییز و زمستان با شنیدن صدای پای بهار، آرام آرام دامنه سپید پوش و یخ بسته خود را به دامن پرگل طبیعت می‌سپرد و جای زخم سرمای سخت زمستان آن را چمن‌های تازه روییده و سبز بهاری التیام می‌بخشید، این مراسم اجرا می‌شد.

دست افشانی، پایکوبی و ترانه‌خوانی کوسه گلین که با جامه‌ای سرخ، کلاه بوقی و چهره سیاه کرده و زنگوله به پا به در خانه‌ها می‌رفت از آیین‌های مردم همدان در آستانه سال نو بوده و مردم، بخشیدن پول و شیرینی را به نوروزخوان یا کوسه‌گلین خوش‌شگون می‌دانستند.

 

کوسه و زنش از روستا به شهر می‌آمدند

بر اساس این سنت قدیمی، کوسه و کوسه زن در نقش زن و شوهر چوپان ظاهر می‌شدند و با ساز و دهل از روستاها به راه افتاده و به شهر می‌آمدند.

تمام اندام این دو پوشیده شده بود و فقط دو سوراخ جلو چشمان و یک سوراخ جلو بینی داشت.

روی لباس نمدی کوسه تعدادی منگوله دوخته شده بود که به اطراف آویزان بود و چوب بلندی در دست داشت که یک سر آن برجسته بود و به آن«قورچنگ» می‌گفتند.

زن کوسه نیز روی لباس نمدی خود یک دامن کوتاه از چیت رنگارنگ می‌پوشید. به این دامن پرچین، «تنبان‌قری» یا به گویش محلی«تومن قری» می‌گفتند.

کوسه و زنش با ساز و دهل وارد شهر شده و تعدادی از بچه‌ها به دنبال آن‌ها راه می‌افتادند. آن‌ها به هر خانه‌ای که درش باز بود وارد می‌شدند و معمولا وارد خانه اعیان و اشراف می‌شدند و در محوطه حیاط شروع به حرکات جالب و خنده‌دار می‌کردند.

صاحبخانه‌ها نیز در حد وسع و طبع خود، کمکی نقدی یا جنسی به آن‌ها می‌دادند. کوسه و زن کوسه همچون حاجی فیروز پیام‌آوران شادی نوروزی و بهار بودند.

سمیه مظاهری

انتهای پیام/م

دیدگاه شما

آخرین عناوین سایت