به گزارش نافع، در بند 2 از ماده 59 قانون مجازات اسلامی آمده است: هر نوع عمل جراحی یا طبی مشروع که با رضایت شخص یا اولیا یا سرپرستان یا نمایندگان قانونی آنها و رعایت موازین فنی و علمی و نظامات دولتی انجام شود، در موارد فوری اخذ رضایت ضروری نخواهد بود.

این ماده قانونی تصریح دارد به اینکه در عمل جراحی باید رضایت شخص یا اولیا سرپرست بیمار گرفته شود، اشخاص اعم از زن و مرد از دیدگاه قانون، پس از رسیدن به سن بلوغ رشید محسوب شده مگر آنکه عدم رشد یا جنون آنان اثبات شود و زنان نیز از این قاعده مستثنی نبوده و فقط افراد محجور( غیررشید و مجنون) تحت سرپرستی و قیمومت هستند.

بنابراین فرمی که در اکثر بیمارستان ها برای امضا وجود دارد، فرم همراه است و هر کسی به عنوان همراه می تواند این فرم را امضا کند. ضمن آنکه زن می تواند مطابق قانون، صرفاً خودش به عنوان صاحب نفس، برگه را امضا کند.

البته همان گونه که در قانون مشاهده می شود، این امر شامل موارد فوری که حال بیمار وخیم است، نبوده و در چنین مواردی حتی بدون اجازه از خود بیمار یا همراه وی، بیمارستان موظف است اقدامات ضروری را به انجام رساند و مطابق بند 2 ماده قانون مجازات خودداری از کمک به مصدومین و رفع مخاطرات جانی مصوب 1354، جرم محسوب می شود و دارای محکومیت است.

حال اینکه چرا بیمارستان ها از بیمار و یا همراه وی امضا می گیرند، می توان به ماده 60 قانون مجازات اسلامی استناد کرد که چنانچه طبیب قبل از شروع درمان یا اعمال جراحی از مریض یا ولی او برائت حاصل کرده باشد، ضامن خسارت جانی یا مالی یا نقص عضو نیست و در موارد فوری که اجازه گرفتن ممکن نباشد، ضامن نیست.

به این ترتیب پزشکان برای اینکه اگر در حین عمل جراحی، سهواً خسارت جانی یا مالی یا نقص عضو برای بیمار پیش آمده ضامن نباشند، سعی می کنند از خود بیمار یا همراه او امضایی مبنی بر برائت خود از خسارات احتمالی، بگیرند و به این وسیله با آرامش خاطر به درمان بپردازند. در حقیقت هدف اصلی این ماده، ایجاد امنیت شغلی برای پزشک است.

قانونا رضایت همسر برای عمل جراحی زن نیاز نیست

یک قاضی در این باره به خبرنگار ایسنا گفت: قانونا دریافت رضایت نامه از همسر برای جراحی زن فقط یک بخش نامه داخلی بیمارستانها بوده و خلاف قانون است.

"اکبر عزیزی" افزود: فردی که رشید، بالغ و عاقل باشد نیاز به رضایت شوهر و پدر ندارد مگر اینکه فرد سفیه و محجور و یا غیربالغ و طفل باشد.

هر فرد بالغ و رشید می تواند برای خودش تصمیم بگیرد

رئیس مرکز آموزشی درمانی بهشتی همدان گفت: طبق قانون کشوری هر فردی که رشید و بالغ باشد یعنی از نظر عقلی و سنی حد لازم را داشته باشد می تواند در مورد عمل جراحی خودش نظر دهد و تصمیم بگیرد.

دکتر "سیدمحمد ذوالحواریه" افزود: طبق قانون مدنی و شرعی فقط در مورد عمل جراحی زنان حامله رضایت همسر و در صورت نبود پدر همسر و اگر نبود قانون مشخص می کند، لازم است چراکه ممکن است مشکلی پیش آید.

وی ادامه داد: در سایر موارد عمل جراحی چه برای خانم چه آقا برای سفت و سخت کردن کار از همراهان درجه یک بیمار رضایت اخذ می شود چراکه ممکن است مشکلی داشته باشند.

دکتر ذوالحواریه اظهار کرد: پس از صحبت کردن و دادن اطلاعات به همراهان درجه یک بیمار از آنان به صورت آگاهانه رضایت نامه انجام عمل جراحی در حضور شاهد می گیریم.

تبعات انجام عمل جراحی زمانیکه زن و شوهری اختلاف دارند بیشتر است

وی تصریح کرد: تبعات انجام عمل جراحی در مواردی که زن و شوهری به اختلاف بر می خورند بیشتر است به عنوان مثال زن و شوهری به علت احتلاف اقدام به سقط جنین و سپس طلاق کردند اما پس از مدتی زن از همسر سابق خود به علت سقط جنین شکایت کرد و مرد را به زندان انداخت.

رئیس مرکز آموزشی درمانی بهشتی خاطرنشان کرد: اگر عمل یا اقدام درمان اورژانسی باشد پزشک می تواند بدون رضایت عمل جراحی کند اما در موارد غیر اورژانسی ترجیحا بهتر است رضایت اخذ شود و اصول و موازین حقوقی و شرعی رعایت شود.

وی یادآور شد: مواردی هم داشتیم که پزشکان به علت دریافت رضایت نامه از همراه بیمار، توبیخ شده اند چراکه رخداد مشکلی قصور پزشکی و کادر پزشکی را رقم می زند به عنوان مثال پزشکی بدون رضایت همسر اقدام به جراحی زن بارداری کرده بود که منجر به سقط جنین شد و این امر به منزله قصور پزشکی محسوب شد.

در بخش حقوق زن سطحی نگاه نکنیم

به گفته دکتر ذوالحواریه، خارج از کشور خود فرد تصمیم گیرنده بوده و حتی بدترین نوع بیماری به خود فرد بیمار اطلاع داده می شود اما در کشور این موضوع مطرح نمی شود بنابراین این امر نشان دهنده تفاوت فرهنگی است که باید رعایت شود.

وی تاکید کرد: باید توجه کنیم که در بخش حقوق زن، سطحی نگاه نکنیم چراکه گاهی تبعاتی به همراه دارد فقط می توان قضیه عدم اخذ رضایت نامه از همسر بیمار را به صورت موردی بررسی كنيم.