همیشه لازم نیست انسان برای دست یابی به جلوه های طبیعی، شگفتی های خلقت و پدیده های حیرت انگیز و پر هیجان مسافت های طولانی تا شهرها و مناطق دیگر را بپیماید چون همه آن زیبایی ها و جذابیت هایی که به دنبال لذت بردن از آن هستیم آن قدر به ما نزدیکند که از آنها دور مانده ایم.

منطقه حفاظت شده ˈخانگرمزˈ یکی از جلوه های حیرت آور طبیعی و برخوردار از گونه های مختلف جانوری و پوشش های کم نظیر گیاهی است که در مقیاس بین المللی نیز از شهرت خاصی در میان زیست پویان برخوردار است.

منطقه حفاظت شده ˈخانگرمزˈ در فاصله 30 کیلومتری غرب شهرستان تویسرکان و جنوب غربی شهر همدان واقع شده و نام خود را از کوهی به همین نام که بخش بزرگی از وسعت و اهمیت این منطقه را به خود اختصاص داده، گرفته است.

این منطقه حفاظت شده با برخورداری از 35 دهنه چشمه، 13 رشته قنات و گونه های مختلف گیاهی و جانوری از شمال به روستاهای قلقل، گنبله، بهارآب، ترمیانک و هوش، از شرق به روستاهای حاجی آباد، سوتلق، قلی لاله بالا و از غرب به روستاهای مین آباد، نقی آباد، سازیان، کنجوران سفلی و از جنوب به روستاهای کنجوران علیا و وسطی، قلی لاله پایین و ولاشجرد در شهرستان تویسرکان محدود می شود.

ˈخانگرمزˈ 213 گونه گیاهی با خواص و کاربردهای دارویی را به شکل درختچه، بوته و علف که دارای مصارف خوراکی، دارویی، صنعتی و ساختمانی هستند، در خود جای داده است.

از جمله گونه های درختی و درختچه این منطقه می توان به ارژن، زالزالک، سیب، گلابی و انجیر وحشی، کلخونک، انگور وحشی و از گونه های بوته ای و علفی آن می توان به بومادران، شکر تیغال، پونه گل درشت، چند گونه مریم گلی، آویشن و گل راعی با خواص دارویی اشاره کرد.

همچنین گیاهان خوذاکی نظیر کنگر وحشی، گلپر و پینامه در این منطقه به وفور یافت می شوند.

گونه های جانواری و حیات وحش این منطقه که با توجه به آب و هوای نیمه خشک، سرد و معتدل و برخورداری از موقعیت ˈموفولوژیکیˈ، دور بودن از منابع آلاینده و تولید سر و صدا و شرایط زیستی مناسب در ˈخانگرمزˈ زندگی می کنند به سه دسته پستانداران، پرندگان و خزندگان دوزیست تقسم می شود.

پستاندارانی که در منطقه حفاظت شده خانگرمز به زیست خود ادامه می دهند شامل قوچ و میش، کل و بز، گرگ، روباه، شغال، کفتار، خرگوش، سمور، گورکن، رودک، خارپشت، حشره خوار و انواع موش ها می شوند.

از پرندگان در حال زندگی در این منطقه می توان به عقاب طلایی، کبک، تیهو، دلیجه، کبوتر، کمر کولی، زاغی چکچک، سهره سار، جغد، سبز قبا، سنگ چشم، کلاغ نوک سرخ، دم جنبانک و زرده پر اشاره کرد.

همچنین خزندگان و دوزیستانی مانند افعی زنجانی، یله مار، سوسن مار، شلاقی، چلمبر، مار پلنگی، لاک پشت و انواع مارمولک ها در منطقه حفاظت شده خانگرمز زندگی می کنند.

نوع بارندگی در این منطقه از تیپ اقلیم مدیترانه ای است و متوسط میزان بارندگی معادل 400 میلیمتر در سال و میانگین دمای سالانه در یک دوره 12 ساله به حدئود 7/12 درجه سانتیگراد می رسد.

در برخی ایام سال، شکار و صید غیر مجاز، بوته کنی و برداشت بی رویه از گیاهان، چرای غیر مجاز و کاهش کمی و کیفی گونه های گیاهی موجب محدود شدن گونه های جانوری در این منطقه حفاظت شده می شود.

همچنین تبدیل مراتع به مزارع کشاورزی، استفاده از سموم،کود و آفت کش های کشاورزی و به هم خوردن تعادل اکوسیستمی منطقه خانگرمز را تهدید می کند.

منطقه خانگرمز با مساحت مجموع 9026 هکتار در سال 1356 به عنوان منطقه شکار ممنوع و حفاظت شده اعلام شد.

مدیر اداره محیط زیست تویسرکان در این رابطه گفت: خانگرمز یکی از غنی ترین مناطق حفاظت شده در جهان به شمار می رود که از گونه های جانوری و گیاهی متنوع و متعددی برخوردار است.

ˈامیر شیراوندˈ افزود: متاسفانه تا کنون سطح تبلیغات و معرفی قابلیت های این منطقه حفاظت شده با میزان اهمیت و جایگاه آن همخوانی نداشته و بسیار پایین است.

وی با تاکید بر اینکه منطقه حفاظت شده ˈخانگرمزˈ علاوه بر اهمیت زیست محیطی می تواند یکی از مراکز مهم گردشگری باشد ادامه داد: در حال حاضر عموم مردم می توانند بدون حمل سلاح های شکاری به ارتفاعات کوه خانگرمز صعود کنند و قسمتی از دامنه کوه نیز برای تردد قوچ و میش ها آماده و در معرض دید عموم قرار گرفته است.

شیراوند ابراز کرد: در هر سال سازمان محیط زیست مجوز پنج شکار از این منطقه را صادر کرده که شکارچی به همراه محیط بان باید در مهلت سه روزه، جانوران بالای هفت سال را تا شلیک سه تیر شکار کند.

وی به حضور طبیعت دوستان و گردشگران خارجی در برخی ایام سال در این منطقه حفاظت شده اشاره کرد و افزود: منطقه خانگرمز می تواند از قبل حضور گردشگران خارجی برای کشور ارز آوری قابل توجهی داشته باشد.

شیراوند تصریح کرد: میزان شکار غیر مجاز در منطقه خانگرمز به میزان قابل توجهی کاهش یافته و از ابتدای سال جاری تا کنون فقط یک مورد شکار غیر مجاز گزارش شده است.

وی خاطر نشان کرد: باید تلاش های عمومی و سازمان یافته برای معرفی بیش از پیش این موهبت جذاب و بزرگ الهی در شهرستان تویسرکان، مضاعف شود.

منبع: ایرنا