به گزارش نافع، در نهاوند، همان‌جا که "دروازه اسلام" می‌نامندش و نخستین بانگ اذان را ایرانیان در این شهر شنیدند، علاوه بر برگزاری مراسم‌های معمول مانند سینه‌زنی و زنجیرزنی، آیینی دیگر نیز اجرا می‌شود که ریشه در تاریخ و فرهنگ دیرین این شهر دارد.

"چهل منبر" نام مراسمی است که غروب روز تاسوعا و شب عاشورا در یکی از محلات قدیمی نهاوند که به  "کوچه سیدان" معروف است و قبلا محل زندگی سادات شهر بوده، اجرا می‌شود و پس از گذشت یک قرن هنوز از طرفداران بسیاری برخوردار است به طوری که نه تنها ساکنان شهر که آن‌ها نیز که کوچیده‌اند؛ هرسال در چنین روزی به نهاوند آمده و بیرق عزا برمی‌افرازند.

نهاوندی‌ها با اعتقاد خاصی در چهل منبر شمع روشن می‌کنند

و اما پیشینه این مراسم مذهبی برمی‌گردد به اینکه در سالیان دوربه دليل كوچكي شهر و كم بودن جمعيت، دسته‌هاي عزاداري نهاوند در 3 دسته خلاصه مي‌شدند كه از مسجد ميدان و درب سرداب و حسينيه گلشن حركت كرده و در طول مسير بر سر و سينه مي‌زدند.

 اين دسته‌ها بيشتر از خانه هاي معتمدان، خان‌ها و سادات شهر حركت كرده و سپس به سمت كوچه سيدان روانه مي‌شدند.

اين مراسم ابتدا از مسجد حاج آقا تراب آغاز مي‌شود و در داخل مسجد، سيني‌هايي گذاشته شده كه مردم در داخل آن، شمع روشن مي‌كنند و اين كار در خانه‌هاي اطراف مسجد كه هنوز معماري سنتي خود را حفظ كرده‌اند نیز انجام مي‌شود.

آيين چهل منبر، يكي از آيين‌هاي عاشورايي منحصر به نهاوند است كه سكوت شركت‌كنندگان، فضاي حزن‌انگيز و بافت كهن كوچه سيدان از ويژگي‌هاي آن به شمار مي‌آيد.

عصر تاسوعا، آن هنگام كه شهر از تردد دسته هاي عزاداري خلوت شود، مردم نهاوند، شمع به دست گرفته و در سكوت به سمت كوچه سيدان حركت مي‌كنند.

در گذشته این محله که شامل چندین کوچه تو در تو و باریک و محل زندگی سادات شهر بود؛ بین مردم از تقدس و احترام خاصی برخوردار بود. از همین‌رو غروب روز تاسوعا پس از انجام عزاداری در هریک از این خانه‌ها، جایی را برای روشن کردن شمع اختصاص می‌دادند؛ تعداد این خانه‌ها 40 تا بود و به همین دلیل هم، این مراسم "چهل منبر" نامیده شد.

هنوز هم با وجود آنکه تعداد زیادی از سادات شهر از این محله رفته‌اند؛ بسیاری با اعتقاد به برآورده‌شدن نذرشان در این آیین حضور یافته و چهل شمع در چهل خانه روشن می‌کنند با این نیت که سال بعد در صورت برآورده‌شدن حاجت با چهل شمع نذر خود را ادا کنند.

مردم بر مبنای اعتقادات خود، شمع را کلید حل مشکلاتشان می‌دانند و بر مبنای همین اعتقاد به مراسم “چهل منبر” و یا “سقاخانه” اعتقاد می‌ورزند. مردمان نهاوند به قول خودشان حاجت زیاد گرفته‌اند از چهل منبری که عصرهای تاسوعا، لبالب می‌شود از شمع و کوچه سیدان را لبالب می‌کنند از چهره‌هایی محزون و امیدوار که شمع به دست در سکوت راه می‌پیمایند.

ساکنان چهل خانه(البته حالا کمتر از چهل خانه منبر دارد) در این کوچه‌ سیدنشین قدیمی و خان‌نشین قدیمی، عصرهای تاسوعا در خانه‌شان را باز می‌گذارند و با روی باز، غربیه‌ها و گاه آشنایانی که شمع به دست، دور منبرهای چوبی حلقه می‌زنند را به شربتی میهمان می‌کنند… به یاد ابوالفضل عباس(ع)، سقای دشت کربلا.

ظاهرا نظیر این مراسم در استان‌های لرنشین نیز اجرا می‌شود و نهاوند نیز به دلیل همسایگی با این استان‌ها برخوردار از چنین مراسمی است.

گزارش از سمیه مظاهری