به گزارش نافع،

سال‌هاست که انواع داروها از قرص، شربت و مکمل‌ها در یخچال اکثر خانواده‌ها جا خوش کرده‌اند که اغلب آن‌ها به علت استفاده نشدن طولانی‌مدت، تاریخ مصرفشان به پایان رسیده است و این سرمایه ملی که هزینه هنگفتی برای تولید آن شده، هدر می‌رود.

انباشت دارو در یخچال و تبدیل شدن آن به داروخانه، ناشی از اصرار بیماران هنگام مراجعه به پزشک برای درج داروهای خودخواسته و عرضه برخی داروها بدون نیاز به نسخه پزشک است.

نمونه‌هایی از استفاده غیرمنطقی داروها شامل تجویز نامتعارف "پلی فارماسی" (مصرف دائمی بیش از ۵ دارو) در نسخه هر بیمار، استفاده نامناسب از داروهای ضد میکروبی اغلب در دُز ناکافی و برای عفونت‌های غیر باکتریایی، استفاده بیش از حد از داروهای تزریقی زمانی که فرمولاسیون خوراکی مناسب‌تر است، تجویز نکردن مطابق با دستورالعمل‌های بالینی، خوددرمانی نامناسب به ویژه در رابطه با داروهایی که فقط با نسخه تجویز می‌شوند و پایبند نبودن به رژیم‌های درمانی بر اساس دُز می‌شود.

در این بین داروهای تزریقی، کورتون‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها بیشترین مصرف نسخه‌ای و خودسرانه در استان همدان را تشکیل می‌دهند که سبب مقاومت میکروبی و بروز ضعف در سیستم ایمنی بدن می‌شود.

"مقاومت میکروبی" به معنی توانایی میکروب‌ها در جلوگیری از تأثیر داروهاست به طوری که دارو نمی‌تواند به‌درستی با عفونت‌ها مقابله کند.

بر این اساس باکتری‌ها، قارچ‌ها، ویروس‌ها و انگل‌ها در برابر داروهایی که برای نابودی آن‌ها طراحی شده طی پدیده‌ای به نام مقاومت میکروبی مقاوم می‌شوند و در نتیجه درمان عفونت‌ها بسیار سخت یا ناممکن می‌شود.

برخی از کارشناسان حوزه غذا و دارو معتقدند که آنتی‌بیوتیک‌ها دیگر قدرت سابق را ندارند چرا که استفاده بیش از حد، خودسرانه و غیرمنطقی از این قبیل داروها باعث شده این داروهای نجات‌بخش جان انسان، اثر بخشی کافی را نداشته باشند.

مصرف و تجویز نابجا و خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها و ایجاد شدن مقاومت میکروبی به گفته مدیر نظارت بر دارو و مواد تحت کنترل معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی همدان خطرآفرین است و مرگ و میر زیادی را به بار می‌آورد.

دکتر فاخته قربانی شهرت استراحت کافی را بهترین دارو دانست و گفت: برخی مواقع شاهدیم که افراد برای سرماخوردگی ساده به یک درمانگاه مراجعه می‌کنند و پزشک ۹ تا ۱۴ قلم دارو برای بیمار تجویز می‌کند در حالی که حتی برخی مواقع اگر دارویی تجویز و مصرف نمی‌شد هم فرد مبتلا به سرماخوردگی ویروسی بهبود می‌یافت.

وی اظهار کرد: میانگین جهانی اقلام دارویی در هر نسخه باید زیر ۲ باشد در حالیکه این عدد در همدان ۳.۸ و در کشور ۳.۹ ثبت شده است البته این اعداد مربوط به داروهای زیر پوشش بیمه است که در صورت احتساب داروهای فاقد بیمه این عدد افزایش می‌یابد.

مدیر نظارت بر دارو و مواد تحت کنترل معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی همدان درباره میزان مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در قطب همدان که شامل چند استان می‌شود نسبت به کشور، توضیح داد: میزان مصرف آنتی‌بیوتیک‌های اکسس (Access) در این قطب طی سال گذشته ۳۷ درصد، در کشور ۳۷.۴ درصد، آنتی‌بیوتیک واچ (Watch) در همدان ۶۱ و در کشور ۶۰.۵ درصد و همچنین ریسر (Reserve) در قطب همدان ۲ درصد و کشور ۲.۰۴ درصد بوده است.

قربانی شهرت همدان اظهار کرد: بر اساس طبقه‌بندی آنتی‌بیوتیک‌ها توسط سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۷، Access شامل آنتی‌بیوتیک با طیف وسیع و مقاومت کمتر نسبت به سایرین، Watch آنتی‌بیوتیک‌هایی با مقاومت بالاتر و Reserve آخرین گزینه برای درمان عفونت‌های مشکوک به ارگانیسم‌های مقاوم به چند دارو است.

وی گفت: ۴۵.۴ درصد از نسخ دارویی این استان حاوی داروی تزریقی بوده در حالیکه درصد نسخ حاوی داروهای تزریقی در جهان ۱۳ تا ۲۱ درصد، در کشور ۴۲.۸ و در استان همدان ۴۵.۴ درصد است.

مدیر نظارت بر دارو و مواد تحت کنترل معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی همدان اضافه کرد: مردم این استان بر این باورند که تنها در صورت تجویز داروهای تزریقی وضعیت آن‌ها بهبود می‌یابد بنابراین هنگام مراجعه به پزشک می‌خواهند که داروی تزریقی را برای آن‌ها تجویز کند که لزوما صحیح نیست.

قربانی شهرت اظهار کرد: رغبت به استفاده از داروهای تزریقی زمانی که فرمولاسیون خوراکی مناسب‌تر است باعث شده مسمومیت در این حوزه از میانگین کشوری بالاتر باشد.

رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های واگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان نیز گفت: میانگین مصرف آنتی‌بیوتیک در کشور ۳۶ درصد و در استان همدان ۲۶ درصد است.

دکتر یعقوب اندامی افزود: میزان مصرف آنتی‌بیوتیک به ویژه در بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی درمانی به شدت نگران‌کننده است، چراکه عفونت‌های ناشی از باکتری‌های مقاوم به دارو می‌توانند منجر به عوارض جدی، افزایش مدت زمان بستری شدن در بیمارستان و حتی مرگ‌ شود.

وی با بیان اینکه امروزه مقاومت میکروبی به یکی از چالش‌های بزرگ نظام سلامت تبدیل شده است گفت: افزایش استفاده غیرمنطقی و خودسرانه از آنتی‌بیوتیک‌ها موجب کاهش تدریجی توانایی میکروارگانیسم‌ها در مقابل این داروها و بروز خطرات جدی برای سلامت عمومی شده است.

رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های واگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان اضافه کرد: مقاومت میکروبی از طرف سازمان بهداشت جهانی (WHO) به عنوان یکی از ۱۰ عامل اصلی تهدید کننده سلامت انسان معرفی شده و تخمین زده می‌شود که در سال ۲۰۵۰ علت اصلی مرگ در سراسر جهان باشد.

اندامی تاکید کرد: مدیریت نشدن این چالش می‌تواند دستاوردهای پزشکی و بهداشتی کشور را تهدید کند بنابراین تنها با افزایش آگاهی و همکاری می‌توان در راستای حفظ سلامت عمومی و مقابله با این بحران گام برداشت.

معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی همدان نیز گفت: ۲۸ درصد مسمومیت‌ها ناشی از مصرف غیرمنطقی و خودسرانه دارو است که عمده مسمومیت‌های دارویی مربوط به مُسکن‌ها و داروهای خواب‌آور است.

دکتر قدرت‌الله رستمی اظهار کرد: مصرف دارو با تجویز صحیح از سوی پزشکان باید صورت بگیرد اما برخی افراد اقدام به مصرف خودسرانه دارو با خودتجویزی و تهیه دارو از داروخانه، استفاده از داروهای موجود در منزل خود یا بستگان و مصرف آن برای بیماری که علت بروز آن برای بیمار نامشخص است می‌کنند که عوارض زیادی به همراه دارد.

وی اضافه کرد: مصرف خودسرانه دارو موجب ایجاد مسمومیت حاد و مزمن برای فرد، به مخاطره انداختن جان و سلامتی بیمار و ایجاد مقاومت میکروبی به ویژه درباره آنتی‌بیوتیک‌ها می‌شود.

معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی همدان گفت: آنتی‌بیوتیک‌ها به عنوان مهمترین و باارزش‌ترین یافته بشر برای مقابله با عامل‌های میکروارگانیزمی که در تاریخ بشر موجب مرگ و میر افراد شده محسوب می‌شود که افراد با مصرف خودسرانه دارو و ایجاد مقاومت، اثرات آنتی‌بیوتیک‌ها را برای این میکروب‌ها کاهش و به صفر رسانده و دسترسی بشر برای درمان بیماری با داروهای موجود را خالی می‌کنند.

رستمی اضافه کرد: ۴۰ درصد مسمومیت‌های ثبت شده در استان طی سال گذشته عمدی و ۶۰ درصد آن‌ها غیرعمدی است. مسمومیت‌های غیرعمدی ناشی از مصرف غذای مسموم، مصرف نادرست داروها، گزش حشرات زنبور، عقرب و مار و مصرف مواد اعتیادآور نظیر متادون و تریاک و مصارف خوراکی قارچ‌ها و گیاهان سمی است.

این مسئول، مسمومیت شیمیایی از جمله نوشیدن الکل را جزو مسمومیت‌های اتفاقی و غیرعمدی دانست و گفت: مسمومیت شیمیایی با ۳۴ درصد بیشترین میزان مسمومیت را به خود اختصاص داده که از این رقم ۳۰ درصد مربوط به نوشیدن الکل است.

معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی همدان ادامه داد: مواد و داروهای اعتیاد آور با ۱۸.۸ درصد در رده سوم قرار دارد همچنین مسمومیت های جنائی از بین کل مسمویت ها کمتر از یک درصد است یعنی فردی اقدام به مسمومیت عمدی کند.

رستمی همچنین گفت: انواع خوراکی ها ۷۵ درصد، انواع استنشاقی ۶ درصد، تزریقی پنج درصد، گزش ها سه درصد و علل نامشخص یک درصد مسمومیت ها را به خود اختصاص داده است.

وی ادامه داد: داده های آماری گویای این است که بر اساس جنسیت حدود ۲۷ درصد مسمومیت ها مربوط به زنان و مابقی مربوط به مردان بوده است.
منبع:ایرنا

انتهای خبر/